Standardy Ochrony Małoletnich – SOD w Zespole Zakładów Opieki
Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim
1.Informacje ogólne dotyczące SOD
-załącznik 1: Standardy ochrony dzieci w placówkach medycznych
-załącznik 2: Ochrona zdrowia, ochrona dzieci. Jak skutecznie i zgodnie z prawem reagować w sytuacji podejrzenia, że dziecko - pacjent jest krzywdzone.
- załącznik 3: Czym jest krzywdzenie dziecka i jak je rozpoznać.
2. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem
a) Zasady rekrutacji personelu
b) Zasady korzystania z internetu i mediów elektronicznych przez małoletnich pacjentów
c) Ochrona wizerunku i danych osobowych małoletnich pacjentów
d) Zasady bezpiecznego kontaktu personelu z małoletnim pacjentem
- załącznik 4: Jak chronić dziecko przed krzywdzeniem? Informacje dla osób wykonujących zawód medyczny.
A. Informacje dla personelu
Załącznik nr. 5: Jak kształtować pozytywne doświadczenia dziecka - pacjenta w relacjach z systemem ochrony zdrowia. Poradnik dla osób wykonujących zawód medyczny
B. Informacje dla niepełnoletnich pacjentów
- Wykaz instytucji pomocowych
3. Procedura - Postępowanie w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka
Załącznik 6: Podejrzewam, że dziecko jest krzywdzone, interweniuję...i co dalej
Załącznik 7: W jaki sposób zareagować w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka
Załącznik 8: Zawiadomienie pracownika socjalnego o krzywdzeniu małoletnich, przemocy domowej oraz problemach socjalno- bytowych pacjentów
1 Informacje ogólne dotyczące SOD
Na podstawie art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 roku o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnymi i ochronie małoletnich (dz. U. 2024, poz. 560) Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim wprowadza Standardy Ochrony Małoletnich - zwane SOD, które stanowią zbiór zasad pomagających stworzyć przyjazne i bezpieczne warunki hospitalizacji dzieci oraz regulują sposób postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich pacjentów.
Pracownicy systemu ochrony zdrowia mają prawny obowiązek interweniowania w sytuacji podejrzenia, że hospitalizowany pacjent może być ofiarą przemocy (art. 240 kk). Niezgłoszenie jest zagrożone sankcją karną. W przypadku innych przestępstw niż podlegające art. 240 kk pracownik medyczny ma społeczny, zawodowy i moralny obowiązek podjęcia interwencji. Może to być: uruchomienie wsparcia dla rodziny, psychoedukacja rodziców, interwencja prawna.
Pamiętaj!
Obowiązek podjęcia interwencji, nie oznacza, że musi być ona przeprowadzona bezpośrednio i osobiście przez osobę, która zauważyła symptomy krzywdzenia!!
Dlatego ważne jest, by zapoznać się i przestrzegać wprowadzoną w Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej politykę mającą na celu ochronę i zabezpieczenie dobra dzieci.
- załącznik 1: Standardy ochrony dzieci w placówkach medycznych.
Aby skutecznie pomagać małym pacjentom personel musi posiadać wiedzę na temat tego czym jest krzywdzenie, jakie są jego symptomy i jak je rozpoznać.
- załącznik 2: Ochrona zdrowia, ochrona dzieci. Jak skutecznie i zgodnie z prawem reagować w sytuacji podejrzenia, że dziecko - Pacjent jest krzywdzone
- załącznik 3: Czym jest krzywdzenie dziecka i jak je rozpoznać.
- załącznik 4: Jak chronić dziecko przed krzywdzeniem? Informacje dla osób wykonujących zawód medyczny.
W celu realizacji i właściwego funkcjonowania Standardów Ochrony Małoletnich w ZZOZ został powołany Zespół. Pracami Zespołu kieruje koordynator, który odpowiada za monitorowanie realizacji wprowadzonej w szpitalu polityki.
W Zespole Zakładów Zakładów Opieki Zdrowotnej obowiązują procedury ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia. Każdy pracownik ma obowiązek zapoznania się z procedurami i właściwego ich stosowania. Bezpośredni nadzór nad stosowaniem procedur należy do kierowników komórek organizacyjnych, który ściśle współpracuje z koordynatorem i całym zespołem.
2. Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem
a) Zasady rekrutacji personelu
Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim ściśle przestrzega przepisów związanych z zatrudnianiem osób pracujących z dziećmi.
Wymogi dotyczące przyjęcia do pracy:
- od osoby zainteresowanej podjęciem zatrudnienia w Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim pobierane jest oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat (innych niż RP i państwo obywatelstwa)
- jednocześnie osoba ta przedkłada informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi; jeżeli prawo państwa nie przewiduje wydawania takiej informacji to osoba ta przedkłada informację z rejestru karnego tego państwa
- natomiast, w przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba ta składa oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom o których mowa w rozdziale XIX i XXV Kodeksu Karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2-22 r. poz. 2600)Pracownik jest informowany o konieczności dostarczenia przed planowaną datą podjęcia zatrudnienia informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu Karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2-22 r. poz. 2600) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione w przepisach prawa obcego (wraz z tłumaczeniem).
- pracodawca uzyskuje informacje czy dane osoby zatrudnianej są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie do Rejestru.
W/w przepisami objęci są: Lekarze, Pielęgniarki, Położne, Ratownicy Medyczni, Psycholodzy, Psychoterapeuci, Opiekunowie Medyczni, Fizjoterapeuci, Technicy RTG, Elektroradiolodzy, Diagności Laboratoryjni (po ustaleniu z kierownikiem Zakładu, kto ma kontakt z dziećmi), ksiądz, sanitariusze (z wyłączeniem sekretarek, salowych, kierowców karetek) pracujący w:
-Oddział Pediatryczny
-Oddział Neonatologiczny, Karetka „Neonatologiczna”
-Oddział Ginekologiczno -Położniczy
-Oddział Laryngologiczny
-Oddział Rehabilitacyjny dla Dzieci
-Szpitalny Oddział Ratunkowy
-Zespoły Ratownictwa Medycznego S i P – bez kierowców
-Zakład Rehabilitacji Leczniczej
-Pracownie Rentgenodiagnostyki
-Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej - ustalić z kierownikiem na etapie zatrudnienia czy taki kontakt jest możliwy
-Oddział Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej
-Oddział Ortopedyczny – lekarze konsultujący dzieci
-Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii – lekarze biorący udział w zabiegach dzieci
-Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii dla Dzieci
-Blok Operacyjny
-Przychodnia Specjalistyczna
-Nocna i świąteczna opieka medyczna
-Konsultacje i działalność DOK i KOC
- lekarze w trakcie specjalizacji zatrudniani w Oddziałach dla Dorosłych, w przypadku, gdy program szkolenia specjalizacyjnego przewiduje staże w zakresie dziedzin dziecięcych
- Obowiązek ten dotyczy zatrudnianych na podstawie: umowy o pracę, umów zlecenia, kontraktów.
- Obowiązek ten dotyczy również osób dopuszczanych do kontaktu z dziećmi na innych zasadach, niż określone w pkt. 4, tj. praktykantów (studenci), stażystów, wolontariuszy, lekarzy z innych szpitali kierowanych na staże kierunkowe w oddziałach, w których przebywają dzieci.
b) Zasady korzystania z internetu i mediów elektronicznych przez małoletnich
1. Placówka podjęła działania zapewniające brak możliwości dostępu dzieci do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju
2. Dostęp do internetu jest realizowany za pomocą routerów na których ograniczono dostęp do stron poprzez zablokowanie następujących kategorii: narkotyki, hakowanie,
nielegalne , dyskryminujące, propagujące przemoc grupy ekstremistyczne, plagiaty, wykorzystywanie seksualne dzieci, terroryzm, materiały dla dorosłych, hazard, nagość, pornografia, randki, broń, narkotyki, alkohol, papierosy, bielizna, polowania, gry, zakupy, mediaspołecznościowe
3. W szpitalu przechowywane są logi routera z wykonanych połączeń internetowych.
c) Ochrona wizerunku i danych osobowych małoletnich
1. ZZOZ w Ostrowie Wielkopolskim uznaje prawo dziecka do prywatności , zapewnia ochronę wizerunku dziecka zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
2. W szpitalu nie przetwarza się wizerunku dzieci bez zgody rodziców lub opiekuna prawnych.
d) Zasady bezpiecznego kontaktu personelu z niepełnoletnim pacjentem
Zespół ds. polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem w ZZOZ w Ostrowie Wielkopolskim opracował dla swoich pracowników zasady bezpiecznych relacji czy bezpiecznego kontaktu między personelem a dziećmi-pacjentami. Reguły te określają bezpieczne granice między dorosłymi i dziećmi, a także to, jakie zachowania są akceptowane i pożądane, a jakie niewłaściwe a tym samym
jak kształtować komunikacyjne podejście do dzieci- pacjentów, aby mogły one nazwać swój (i swoich rodziców/opiekunów) kontakt z ochroną zdrowia „pozytywnym doświadczeniem”. Pozytywne doświadczenie oznacza, że dziecko czuje się pewnie i bezpiecznie jako pacjent, że otrzymuje wsparcie, jakiego potrzebuje, jest traktowane podmiotowo oraz jest włączane w podejmowanie decyzji dotyczących zdrowia i leczenia w miarę możliwości i jego potrzeby. To również uznanie faktu, że stając się pacjentem, dziecko nie traci swoich zainteresowań, możliwości nauki, zabawy i utrzymywania relacji z bliskimi oraz rówieśnikami, a także jest postrzegane nie tylko poprzez stan zdrowia czy diagnozę.
Zasady bezpiecznego kontaktu personelu z dzieckiem-pacjentem powinny być znane wszystkim pracownikom ZZOZ mającymi kontakt z małymi pacjentami. Informacje dla dzieci oraz rodziców/ opiekunów są dostępne w oddziałach dziecięcych, SOR, Przychodni specjalistycznej, Nocna i świąteczna opieka medyczna, o. Laryngologiczny.
- załącznik 5: Jak kształtować pozytywne doświadczenia dziecka - pacjenta w relacjach z systemem ochrony zdrowia. Poradnik dla osób wykonujących zawód medyczny.
ZASADY BEZPIECZNEGO KONTAKTU PERSONELU Z DZIECKIEM- PACJENTEM
Mały pacjent ma prawo, aby rodzice/opiekunowie towarzyszyli mu podczas leczenia i korzystania ze świadczeń medycznych zawsze, gdy tego potrzebuje. W kontakcie z dzieckiem-pacjentem i jego rodzicami lub opiekunami zachowuj:
• życzliwość, empatię i szacunek
• wrażliwość kulturową
• postawę nieoceniającą.
PRAWO DO INFORMACJI (kontakt bezpośredni z dzieckiem-pacjentem)
1. Zanim zaopiekujesz się małym pacjentem, przedstaw się i powiedz, kim jesteś.
2. Przekazuj dziecku informacje w sposób dostosowany do jego wieku, przy użyciu prostego języka. Informuj o tym, co robisz i co się z nim dzieje lub będzie dziać. Sprawdzaj, czy dziecko rozumie sytuację oraz skutki działań medycznych lub terapeutycznych.
3. Upewnij się, że dziecko wie o możliwości zadawania pytań osobom z personelu.
4. W komunikacji z dzieckiem-pacjentem zachowaj uczciwość, tzn. mów prawdę i zwracaj uwagę innym członkom personelu na potrzebę mówienia dzieciom prawdy. Zawsze uwzględniaj kontekst (wiek, sytuację i poziom rozwoju dziecka).
5. Korzystaj z alternatywnych form komunikacji z dzieckiem, które tego potrzebuje.
ZAPEWNIENIE MAŁYM PACJENTOM SPRAWCZOŚCI
6. Zwracaj się do dziecka po imieniu w formie preferowanej przez dziecko.
7. Pamiętaj, że to dziecko jest podmiotem Twoich działań. Nie rozmawiaj z rodzicem/opiekunem w taki sposób, jakby dziecko było nieobecne podczas rozmowy.
8. W miarę możliwości konsultuj z dzieckiem kwestie pozamedyczne, jeśli wiesz, że danie dziecku wyboru nie będzie miało wpływu na jakość leczenia, i przedstawiaj mu opcje do wyboru.
9. Uszanuj prawo dziecka do zmiany nastroju, zmiany zdania oraz potrzebę oswojenia się z nową sytuacją i miejscem.
POSZANOWANIE INTYMNOŚCI DZIECKA
10. Podczas badania medycznego odsłaniaj ciało dziecka partiami. W trakcie badania dziecku powinien towarzyszyć rodzic/opiekun lub inna osoba z personelu.
11. Kontakt fizyczny z dzieckiem, który jest niezwiązany z udzielaniem świadczenia medycznego, może odbywać się wyłącznie za zgodą dziecka i zgodnie z jego potrzebą. Zanim przytulisz, pogłaszczesz czy weźmiesz dziecko na kolana, aby np. je pocieszyć lub uspokoić, zapytaj je, czy tego potrzebuje.
12. Szanuj potrzeby hospitalizowanego dziecka-pacjenta, w tym prawo do odpoczynku, np. snu, ciszy nocnej, przyciemnionych świateł w nocy.
WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI/OPIEKUNAMI
13. Informuj dziecko i rodziców/opiekunów o zasadach obowiązujących w placówce. Podkreślaj znaczenie ich przestrzegania dla minimalizowania dyskomfortu wszystkich pacjentów. Zachęcaj do czytania informacji.
14. Zadbaj o to, aby rodzic był informowany o bieżącej sytuacji medycznej dziecka.
15. Współpracuj z rodzicami/opiekunami w procesie przygotowania i uspokojenia dziecka; spytaj, co dziecko lubi, na co reaguje niekorzystnie, a na co pozytywnie.
OCHRONA DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM
16. Jeśli widzisz lub podejrzewasz, że dziecku dzieje się krzywda, reaguj.
17. W sytuacji, gdy rodzic/opiekun lub inna osoba z personelu straszy dziecko, udziela mu nieprawdziwych informacji, bagatelizuje potrzeby i odczucia dziecka, zareaguj i przypomnij o zasadach komunikacji z dzieckiem.
18. Jeżeli coś w zachowaniu dziecka lub rodzica/opiekuna budzi twój niepokój, poproś inną osobę z personelu o obecność podczas badania/wizyty.
19. Zwróć uwagę na to, aby na terenie szpitala przebywały wyłącznie osoby uprawnione.
NIGDY
1. Nie naruszaj prawa dziecka do intymności i prywatności. Nie ujawniaj danych osobowych ani wrażliwych.
2. Nie omawiaj sytuacji dziecka ponad jego głową, ignorując jego obecność.
3. Nie ograniczaj możliwości pobytu rodzica przy dziecku. Nie lekceważ tego, że rodzic dobrze zna dziecko, jego potrzeby i upodobania.
4. Nie strasz dziecka i nie szantażuj w celu nakłonienia do współpracy.
5. Nie ignoruj i nie bagatelizuj odczuć dziecka, np. strachu, lęku przed bólem, niepewności co do nowej sytuacji.
6. Nie mów nieprawdy, np. twierdząc, że nie będzie bolało, kiedy wiesz, że może boleć.
7. Nie wyciągaj pochopnych wniosków o dziecku i rodzinie, jeśli nie są uzasadnione profesjonalną wiedzą i oceną (np. wynikają z zastosowania arkusza ryzyka).
8. Nie zakładaj, że dziecko i jego rodzice/opiekunowie wiedzą, jak działa szpital lub poradnia i jakie zasady w nich obowiązują.
9. Nie dopuszczaj do sytuacji, w których dzieci-pacjenci i ich rodzice/opiekunowie czują się dyskryminowani lub otrzymują niższy standard opieki.
10. Nie krzycz, nie zawstydzaj, nie upokarzaj, nie lekceważ i nie obrażaj dziecka-pacjenta ani jego rodziców/opiekunów.
DROGI MAŁY PACJENCIE,
Jesteś w naszym Szpitalu, gdyż potrzebujesz pomocy. Pracują tu lekarze, pielęgniarki i inne osoby, które zawsze są gotowe Cię wysłuchać i pomóc Ci w każdym problemie. Jesteś dla nas bardzo ważny i dołożymy wszelkich starań, abyś szybko poczuł się dobrze.
- Możesz nam powiedzieć, jak mamy się do Ciebie zwracać.
- Masz prawo wiedzieć jak nazywa się osoba, która Cię leczy lub pielęgnuje.
- Śmiało pytaj jak ma przebiegać Twoje leczenie - postaramy się wszystko wyjaśnić.
- Będziemy Cię uprzedzać, jeśli zabieg będzie bolesny lub nieprzyjemny dla Ciebie.
- Z uwagą wysłuchamy Twoich opinii na temat naszego zachowania w stosunku do Ciebie.
- Będziemy starać się badać Cię delikatnie i dać Ci czas na adaptację do warunków szpitalnych, chyba, że ze względu na Twój stan zdrowia będziemy musieli działać szybko.
- Powiedz nam, jeśli będziesz potrzebował przytulenia, pocieszenia. Nie będziemy Cię przytulać bez Twojej zgody.
- Zawsze będziemy pytać Cię o zdanie w sprawach, w których możemy dać ci wybór.
- Będziemy przestrzegać ciszy w nocy, abyś mógł wypocząć.
- Twoja mama, tata, opiekun może być z Tobą cały czas - jeśli tego potrzebujesz. Możesz zabrać do Szpitala ulubioną przytulankę - jeśli nie jest zbyt duża i hałaśliwa.
- Jeśli wydarzyło się coś, co Cię niepokoi, ktoś Cię skrzywdził lub przekroczył swoim zachowaniem Twoje granice -koniecznie powiedz o tym lekarzowi lub pielęgniarce. Pomożemy Ci!!
- Personel Szpitala jet zobowiązany do przestrzegania Twoich praw, szczególnie do informacji, poszanowania godności oraz poszanowania Twojej intymności.
Chcemy żebyś wiedział, że :
Czasem jesteśmy zabiegani i zmęczeni, możemy nie mieć czasu, aby z Tobą dłużej porozmawiać, bo czekają na nas inne dzieci, które pilnie potrzebują naszej pomocy. Ale prosimy, nie zniechęcaj się. W takiej sytuacji postaramy się wskazać Ci kogoś, kto będzie mógł odpowiedzieć na Twoje pytania i zaopiekować się Twoim problemem.
ZAWSZE ZNAJDZIESZ WSPARCIE I POMOC POD TYMI NR TELEFONÓW:
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży – 116 111
Dziecięcy telefon zaufania Rzecznika Praw dziecka – 800 12 12 12
DROGI RODZICU/ OPIEKUNIE,
Jeśli czujesz, że nie radzisz sobie z opieka nad dzieckiem, masz problemy, jesteś sfrustrowany i/lub czujesz, że sytuacja wymyka Ci się z rąk możesz poprosić o radę, wsparcie lub pomoc w poniższych placówkach:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
ul. Limanowskiego 17 ul. Aleje Słowackiego 2
Ostrów Wielkopolski Ostrów Wielkopolski
tel. 62 735-51-52 tel. 62 592 11 22
Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej – na terenie każdej gminy.
GOPS Sośnie, tel. 62 730 78 08
GOPS Przygodzice, tel 62 592 59 80
MGOPS Raszków, tel 62 734 35 97
MGOPS Nowe Skalmierzyce, tel. 62 580 40 20
GOPS Sieroszewice, tel. 62 739 63 62
MGOPS Odolanów, tel. 62 733 37 73
GOPS Ostrów Wielkopolski, tel 62 736 28 46
oraz Gminne Komisje do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na terenie całej gminy (kontakt przez Ośrodki Pomocy Społecznej)
Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień Schronisko dla Kobiet i Kobiet z dziećmi
ul. Szkolna 24 ul. Ledóchowskiego8
Ostrów Wielkopolski w Ostrowie Wielkopolskim
tel. 62 735-09-87 tel. 62 736-20-91
Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim Rodzinni Kuratorzy Sądowi
Wydział III Rodzinny i Nieletnich tel. 62 592- 61- 11
tel. 62 592 61 24
3. Postępowanie w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka
Jeśli jesteś świadkiem krzywdzenia dziecka lub zauważyłeś, np. podczas badania lub pielęgnowania objawy wskazujące na możliwość krzywdzenia dziecka (przemoc fizyczna, przemoc seksualna, przemoc psychiczna, przemoc z zaniedbania), odnotuj to w indywidualnej dokumentacji wewnętrznej dziecka i podejmij działanie wg schematu postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenie dziecka hospitalizowanego w Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim stanowiącego załącznik procedury Zawiadomienie pracownika socjalnego o krzywdzeniu małoletnich, przemocy domowej oraz problemach socjalno- bytowych pacjentów
- załącznik 6: Podejrzewam, że dziecko jest krzywdzone, interweniuję...i co dalej
- załącznik 7: W jaki sposób zareagować w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka