Osoby uprawnione do świadczeń opieki zdrowotnej
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w ramach ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje m.in.:

• Osobom objętym powszechnym obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, czyli zatrudnionym, prowadzącym działalność gospodarczą, emerytom, rencistom, bezrobotnym zarejestrowanym w Urzędzie Pracy, rolnikom ubezpieczonym w KRUS itp.,
• Osobom objętym dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym,
• Członkom rodzin* wyżej wymienionych grup, którzy nie posiadają innego tytułu do ubezpieczenia,
• Osobom pobierającym stypendium w okresie odbywania stażu lub przygotowania zawodowego,
• Osobom uprawnionym do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji tj. zamieszkującym lub przebywającym na terenie Polski, a podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu w innym państwie członkowskim UE,
• Osobom uprawnionym do świadczeń na podstawie decyzji administracyjnej (tj. decyzja wójta/burmistrza/prezydenta gminy uprawniająca do świadczeń zdrowotnych zgodnie z miejscem zamieszkania świadczeniobiorcy wydana na okres 90 dni ),
• Osobom innym, niż ubezpieczonym, posiadającym obywatelstwo polskie, które nie ukończyły 18 roku życia,
• Osobom innym, niż ubezpieczonym, posiadającym obywatelstwo polskie i posiadającym miejsce zamieszkania na terytorium RP, które są w okresie ciąży, porodu  i połogu.

*członek rodziny to:

• dziecko - własne, małżonka, przysposobione, obce dla którego ustanowiono opiekę, obce w ramach rodziny zastępczej, wnuk – do ukończenia przez nie 18 lat, a jeśli uczy się dalej  do ukończenia 26 lat, natomiast jeśli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku.
• małżonek
• krewny wstępny (np. ojciec, matka, dziadek, babcia) pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym, czyli posiadający zameldowanie na pobyt stały pod tym samym adresem.

Członków rodziny, którzy nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu tak jak osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym zgłasza do ubezpieczenia podmiot zwany płatnikiem składek. Przykładowo dla:

• pracowników płatnikiem składki jest pracodawca,
• emerytów i rencistów – ZUS, KRUS lub inny właściwy organ emerytalno – rentowy,
• rolników  - KRUS
• bezrobotnych – właściwy Urząd Pracy itd.

Płatnik składek, na wniosek ubezpieczonego może dokonać zgłoszenia członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Termin zgłoszenia określają przepisy ustawy o systemie ubezpieczenia społecznego, które wskazują na okres 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczenia.

Ważne:

• zatrudnieni małżonkowie nie mogą zgłaszać się wzajemnie do ubezpieczenia zdrowotnego,
• student, który ukończył 26 r.ż nie może być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez rodzica
• małżonek zarejestrowany w Urzędzie Pracy nie może być zgłoszony do ubezpieczenia jako członek rodziny
• student lub uczeń zatrudniony na umowę o pracę, np. w okresie wakacji, powinien być wyrejestrowany na okres zatrudnienia z tytułu członka rodziny, następnie ponownie zgłoszony.

Na każdej osobie ubezpieczonej ciąży obowiązek powiadomienia płatnika składek o utracie uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego przez członków rodziny. Dotyczy to sytuacji, gdy członek rodziny:

• nabędzie własny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego,
• zarejestruje się jako osoba bezrobotna w Urzędzie pracy,
• ukończy szkołę średnią  lub wyższą lub zostanie skreślona z listy uczniów lub studentów itp.

Prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych przysługuje cudzoziemcom posiadającym Kartę Polaka. Karta ta jest dokumentem potwierdzającym przynależność do Narodu Polskiego.

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Brak ubezpieczenia zdrowotnego może stać się powodem ponoszenia wysokich kosztów za świadczenia opieki zdrowotnej udzielone w razie choroby lub konieczności uzyskania natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Osoby nie posiadające żadnego tytułu do ubezpieczenia mają możliwość zawarcia umowy o dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne.                                                                                     

W celu zawarcia umowy o dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne, osoba musi zgłosić się do Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego dla miejsca zamieszkania.                          

W oddziale wypełnia „wniosek o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia ,  do którego załącza dokument potwierdzający ostatni okres ubezpieczenia oraz przedstawia dowód tożsamości. W ciągu 7 dni od podpisania umowy zgłasza się do ZUS w celu dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego.

POTWIERDZANIE PRAWA DO ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ – eWUŚ
dokumenty potwierdzające uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej
Od 1 stycznia 2013 roku podmioty wykonujące działalność leczniczą (zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Dz. U. z 2012 r., poz.1016 ) potwierdzają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej za pomocą systemu Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców (eWUŚ).
W przypadku niepotwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej w systemie eWUŚ, świadczeniobiorca po okazaniu dokumentu tożsamości może przedstawić dokument potwierdzający prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, a jeżeli takiego dokumentu nie posiada, złożyć pisemne oświadczenie o przysługującym mu prawie do świadczeń opieki zdrowotnej, które winno zawierać klauzulę następującej treści: Posiadam prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
W stanach nagłych lub w przypadku, gdy ze względu na stan zdrowia nie jest możliwe złożenie oświadczenia, świadczenie opieki zdrowotnej zostaje udzielone pomimo braku potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. W takim przypadku osoba, której udzielono  świadczenia, jest obowiązana do przedstawienia dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń opieki zdrowotnej albo złożenia oświadczenia (pod rygorem obciążenia tej osoby kosztami udzielonych jej świadczeń):
- w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczenia opieki zdrowotnej
- w terminie 7 dni od dnia zakończenia udzielania świadczenia opieki zdrowotnej  - jeżeli to świadczenie jest udzielane w oddziale szpitalnym.

Dokumenty potwierdzające uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej
Do czasu wydania ubezpieczonemu Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego dokumentem potwierdzającym ubezpieczenie zdrowotne jest :
dla osoby zatrudnionej na umowę o pracę:
- raport miesięczny ZUS RMUA wydany przez pracodawcę
- aktualne zaświadczenie z zakładu pracy
- legitymacja ubezpieczeniowa z aktualną datą i pieczątką pracodawcy
dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą:
- aktualny dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne
dla osoby ubezpieczonej w KRUS:
- zaświadczenie lub legitymacja wydana i aktualnie potwierdzona przez KRUS
dla emerytów i rencistów:
- legitymacja emeryta-rencisty lub aktualny odcinek emerytury, renty
dla osoby zarejestrowanej jako bezrobotna:
- aktualne zaświadczenie z Urzędu Pracy
dla osoby dobrowolnie ubezpieczonej:
- umowa zawarta z NFZ wraz z aktualnym dowodem opłacenia składki zdrowotnej
dla osoby posiadającej decyzję administracyjną:
- decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy wydana na określony czas
dla członka rodziny ubezpieczonego:
- dowód opłacenia składki przez głównego płatnika oraz zgłoszenia do ubezpieczenia członka rodziny, np. druki: ZUS RMUA + ZUS ZCNA (ZCZA)
- legitymacja rodzinna z aktualną datą i pieczątką zakładu pracy,
- aktualne zaświadczenie wydane przez pracodawcę
- zaświadczenie wydane przez ZUS o zgłoszeniu członków rodziny emeryta-rencisty + legitymacja emeryta-rencisty
- aktualny dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne + ZUS ZCNA (ZCZA)
Dodatkowo dla uczniów i studentów (pomiędzy 18 a 26 r.ż.) niezbędna jest legitymacja szkolna lub studencka.
dla osoby uprawnionej do świadczeń zdrowotnych w stanach nagłych:
- Karta Polaka tj. dokument potwierdzający przynależność do Narodu Polskiego (ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka Dz.U. Nr 180, poz. 1280  z późn. zm.)
dla osoby uprawnionej do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji:
- poświadczenie wydane przez NFZ (w przypadku zamieszkiwania na terenie RP)
- certyfikat
- karta EKUZ

Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej po wygaśnięciu obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia np.:
w przypadku byłych zatrudnionych:
- 30 dni od wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy o pracę
w przypadku osób zatrudnionych, korzystających z urlopu bezpłatnego:
- 30 dni od wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego
w przypadku osób bezrobotnych:
- 30 dni od dnia wyrejestrowania z urzędu pracy.
Od powyższej zasady istnieją wyjątki. W przypadku osoby:
ubiegającej się o przyznanie emerytury lub renty:
- prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje w okresie trwania postępowania o przyznanie tych świadczeń
pobierającej zasiłek przyznany na podstawie przepisów o ubezpieczeniu chorobowym lub wypadkowym:
- prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje w okresie pobierania przez tę osobę zasiłku:
która ukończyła szkołę ponadgimnazjalną:
- prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje przez 6 miesięcy od dnia zakończenia nauki lub skreślenia z listy uczniów,
która ukończyła szkołę wyższą:
- prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje przez 4 miesiące od dnia zakończenia nauki lub skreślenia z listy studentów,
której  zawieszono prawa do renty socjalnej:
- 90dni od ustania ubezpieczenia zdrowotnego w Funduszu

Rejestrowanie w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym

Po przybyciu do szpitala każdy pacjent trafia najpierw do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego, gdzie przeprowadzone są badania wstępne : lekarskie i pielęgniarskie oraz zakładana jest dokumentacja medyczna.
W Szpitalnym Oddziale Ratunkowym znajduje się księga odmów przyjęć. Jeśli nie chce Pan/i pozostać w szpitalu, lekarz dokona odpowiedniego wpisu Pana/i odmowy i poprosi o potwierdzenie własnoręcznym podpisem.
Po załatwieniu wszystkich formalności w rejestracji Szpitalnego Oddziału Ratunkowego, przebraniu w pidżamę, pielęgniarka SOR zaprowadzi Pana/ią na oddział szpitalny i tam przekaże pod opiekę pielęgniarek oddziału.

Przyjęcie w Oddział szpitalny

Pielęgniarka oddziałowa lub odcinkowa przedstawi Pana/Panią innym chorym, wskaże miejsce na sali, zapozna z topografią oddziału, regulaminem dla pacjentów, kartą praw pacjenta oraz poinformuje o najbliższych czynnościach wynikających z rozkładu dnia.
Oddziałami szpitala kierują ordynatorzy oddziałów, którzy odpowiadają za sprawne funkcjonowanie pod względem lekarskim, administracyjnym i gospodarczym oraz za właściwe leczenie chorych.
Zespołem pielęgniarskim każdego oddziału kieruje pielęgniarska oddziałowa, która jest odpowiedzialna za pracę pielęgniarek odcinkowych i pracowników Działu Czystości oraz dba o właściwy poziom opieki nad chorym.